पोळी-भाकरी

उकडीच्या पोळ्या

साहित्य – १ वाटी सुवासिक तांदुळाचे पीठ, १ चमचा तेल, १ वाटी पाणी, मीठ, दीड वाटी कणीक, तेल व मीठ.

कृती – नेहमीप्रमाणे पीठ भिजवावे. तेल व मीठ एकत्र करून भिजवून ठेवावे. एका जाड बुडाच्या पातेल्यात १ वाटी पाणी घालून गॅसवर ठेवावे. त्यात तेल व मीठ घालावे व उकड काढावी. कणकेच्या गोळयाची वाटी करून उकडीचा लहान गोळा घालून उंडा करावा व जाडसर पोळी लाटून सपाट तव्यावर दोन्ही कडून शेकून घ्यावी. ह्या पोळया आमरसाबरोबर करायची पध्दत आहे.

सांज्याच्या पोळया

साहित्य – १ मोठी वाटी रवा, दीड वाटी बारीक चिरलेला गूळ, दीड वाटी पाणी, ५-६ वेलदोडयांची पूड, २ चमचे साजूक तूप, अडीच वाटया कणीक, ३ टे. चमचा तेलाचे मोहन, अर्धा चमचा मीठ.

कृती – थोडया तूपावर रवा खमंग भाजावा व बाजूला ठेवावा. दीड वाटी पाण्यात बारीक चिरलेला गूळ घालून गॅसवर ठेवावे. गूळ विरघळला की त्यात भाजलेला रवा घालून ढवळून, झाकण ठेवून वाफ आणावी. व मऊ शिरा करावा. वेलदोडयाची पूड घालावी. रवा जाड असल्यास पाणी थोडे जास्त घालावे. कणकेत थोडेसे मीठ व तेलाचे मोहन घालून नेहमीच्या पोळीसारखी कणीक भिजवावी. शिरा निवला की चांगला मळून घ्यावी. नेतर कणकेची पारी करून त्यात ह्या सांज्याचे पुरण भरून उंडा तयार करावा. तांदूळाच्या पिठीवर पोळी लाटावी, दोन्हीकडून खंमग भाजावी. आवडत असल्यास पोळी भाजून झाल्यावर तव्यावरच थोडे थोडे साजूक तूप घालून पोळी परतावी. अशी पोळी जास्त खमंग लागते.

रत्याळाची पोळी

साहित्य – रताळी, कणीक, गुळ वेलदोडे,थोडे मीठ, दोन – तीन चमचे तेल, तांदळाची पिठी.

कृती – रताळी शिजवून, सोलून वाटून घ्यावी. एक वाटी रत्याळाचा गोळा घेतल्यास एक वाटी गुळ घ्यावा. दोन्ही एकत्र करून चांगले शिजवून घ्यावे. चवीला वेलदोड्यांची पूड घालावी. एक वाटी कणीक घेऊन सैलसर भिजवून घ्यावी. कणकेचा छोटा उंडा घेऊन, लाटून, वाटीचा आकार करुन रताळ्याचे सारण त्यात भरावे व पोळी लाटावी. गरम असतांनाच साजूक तूप लावून ठेवावी.

ज्वारीचे धपाटी

साहित्य – ३ वाट्या ज्वारी पीठ, १ वाटी कांदा किसून, १ चमचे लसूण, १ चमचे दाणेकूट व तीळकूट, १/२ वाटी कोथिंबीर, तिखट, मीठ, तेल

कृती – सुरणाची कोवळी पानं मधला दांडा वगळून बारीक चिरावीत. कढाईत फोडणीमध्ये सुक्या मिरच्यांचे दोन-तीन तुकडे तळून त्यावर भिजवलेली चणा डाळ टाकून परतावी. थोडी मऊ झाल्यावर सुरणाचा पाला टाकावा. पाला परतून त्यावर आमसुलाचं पाणी घालावं. मीठ, तिखट, गुळ घालून भाजी मंद आचेवर शिजू दयावी. शेंगदाण्याचा कूट, खोबरं घालून खायला द्यावी.

बाजरीची भाकरी

साहित्य – बाजरीचे पीठ, मीठ, पांढरे तीळ.

कृती – बाजरीचे पीठ व मीठ एकत्र करून पीठ भिजवावे. त्याची भाकरी थापून तव्यावर टाकावी. जरा गरम झाली की पाणी फिरवावे. पाणी सुकले की भाकरी उलटावी. जरावेळाने उलथणे फिरवून पहावे. भाकरी तव्यावरून सुटली की तवा उतरवून गॅसवर शेकावी. छान पदर सुटेल. ही भाकरी पांढरे तीळ लावूनही करता येते.

भगरीची भाकरी

साहित्य – भगर दळून आणावी, भिजवण्यासाठी पाणी, चवीपुरते मीठ.

कृती – चवी पुरते मीठ घालून भगरीचेपीठ भिजवावे. थोडे पीठ भुरभुरुन भाकरी थापावी. तव्यावर नेहमी भाकरी भाजतो तशी भाजावी. भाकरी करतांना तव्यावर टाकल्या वर पाणी लावतात तेही लावावे. उलटली की मोठ्या आचेवर भाजावी. ही भाकरी बटाटा उकडून तुपाची फोडणी जिरे घालून केलेल्या भाजी सोबत उपासाला चालते.

भगर थंड गुणधर्माची आहे. नवरात्रात महिला उपास करतात तेव्हा पटकन आणि पोटभरीची होणारी आहे. ह्यामुळे साबुदाणाही टाळता येतो.